حق همسر از منظر معصومین (ع)

 

امامان معصوم حق همسر را چنین بیان فرموده­اند:


امام سجاد (ع) در رساله حقوق خود حق همسر را چنین بیان فرموده­اند:« و اما حق همسرت آن است که بدانی خداوند متعال با آفرینش او وسیله آرامش، رفاه، انس و نگهداری تو را فراهم نموده است. هر کدام از شما زن و شوهر بر نعمت وجود دیگری، خدا را سپاس گوید و بداند که این نعمت الهی است بر او و بر تو. واجب است که نعمت الهی را گرامی داشته و در معاشرت با او، خوش رفتاری و رفق پیشه کنی اگر چه حق تو بر زن سخت تر و رعایت محبوب و مکروه تو ( اگر زیاده خواهی نباشد) بر او لازم تر است. ولی زن حق مهربانی و انس بر تو دارد و جایگاه آرامش و آسایش، غریزه است که گریزی از انجام آن نیست و این حق بزرگی است.

زن و شوهر نخستین کسانی هستند که با پیوستن به هم به وجود آورنده پیوند خویشاوندی هستند. در حقیقت اگر هیچ زن و مردی در جهان با هم ازدواج نمی کردند، رابطه ای نیز میان افراد بشری به وجود نمی آمد و بلکه بشر نیز وجود نمی یافت. 

خانواده از بنیان های مهم اجتماعی است که باید روز به روز و لحظه به لحظه به استحکام آن کوشید و برای تداوم آن اصولی را مد نظر قرار داد که یکی از اساسی ترین اصول رعایت کردن و احترام گذاشتن به حقوق همسر در خانه که محیط تفاهم و همکاری است، می باشد.


امیر المومنین علی (ع) فرمود: « روزی رسول خدا (ص) بر ما، در منزل وارد شد. فاطمه (ص) نزدیک دیگ غذا نشسته بود و من هم برایش عدس تمیز می کردم. آن حضرت مرا با لقب یا اباالحسن می خواندند، عرض کردم : بفرمایید. اظهار داشتند: بشنو از من آنچه را که به دستور پروردگارم می گویم! هیچ مردی نیست که در کارهای منزل به همسرش کمک کند مگر این که پاداش او به هر تار مویی که بر بدنش روییده باشد، ثواب یکسال عبادتی است که تمام روزه هایش روزه گرفته و تمام شب هایش را به عبادت ایستاده، شب زنده داری کرده باشد، و خداوند متعال به او ثوابی می بخشد که به انبیای صابر خود مثل حضرت داود، یعقوب، و عیسی بخشیده باشد. »

«ای علی! کسی که روگردانی و تکبر نکند در خدمت به همسرش، بدون حساب وارد بهشت می شود.»

«ای علی! خدمت به همسر، کفاره گناهان کبیره است و خاموش کند. آتش خشم پروردگار جبار و صداق ازدواج با حورالعین و این خدمت موجب زیادی خوبی ها و علو مقام است.»

«ای علی! کسی خدمت همسر خود را نمی کند مگر این که شخصی صدیق، درستکار، شهید و یا مردی باشد که خداوند متعال خیر دنیا و آخرتش را خواسته باشد.» ( بحار، ج 13 ،ص 133 و جامع الاخبار102)

 راستی چگونه است که امروزه به رعایت حقوق همسر که نوعی عبادت است کمتر توجه می شود و چه بسا که در بعضی از خانه ها به عکس این دستورات عمل شده و انجام اغلب کارها بر دوش یک نفر قرار بگیرد. این امر علتی جز بی اطلاعی از امور شرعی و حقوق و سلوک با همدیگر را ندارد.

چند حدیث در خصوص حقوق زنان بر شوهران

اسحاق بن عمار از امام صادق (ع) پرسید که حق زن بر مرد چیست؟ حضرت فرمود:« شکمش را سیر کند، بدن او را بپوشاند و اگر نادانی کرد از او بگذرد. » (مکارم الاخلاق)

پیغمبر اکرم (ص) فرمود:« هر مردی که زحمت بکشد و عیالش انفاق کند، خداوند متعال به عوض هر درهم، هفتصد برابر بر او مرحمت فرماید. » (مکارم الاخلاق)

امام صادق (ع) فرمود:« حق زن بر شوهر غذا دادن، لباس پوشاندن، با او خوشرفتاری کردن و رو ترش نکردن است. اگر مردی چنین رفتاری نماید، وظیفه شرعی خود را در ازای حقوق همسرش به انجام رسانده است. » ( بحار ج 104 ص 73)

امام رضا (ع) فرمود:« بر شخص مالدار متمکن واجب است که بر عائله و خانواده اش در مخارج وسعت دهد. » (بحار ج 78 ص 335)

پیامبر (ص) فرمود:« هر مردی بر بداخلاقی همسرش صبر نماید، در نزد خداوند متعال برای صبر بر هر بد اخلاقی، ثواب صبر ایوب پیامبر (ع) را در بلا به او عطا می فرماید و به زنش در عوض هر روزو شب، گناهانی به مقدار شن های پراکنده صحراها می دهد. » (بحار ج 7ص216)

 

احادیثی چندر در خصوص حقوق مردان بر زنان

از امام باقر (ع) روایت شده است که زنی به نزد رسول اکرم آمد و عرض کرد:« ای رسول خدا! حق مرد بر زن چیست؟ حضرت(ص) فرمود:« این که او را اطاعت کند و سرپیچی از اطاعت ننماید و از خانه چیزی را بی اجازه او تصدق ندهد و بی اجازه او روزه مستحبی نگیرد و در هر حال در امر زناشویی او را ممانعت نکند و از منزل خارج نشود مگر به اذن و اجازه او،و اگر بدون اجازه او از خانه خارج شود ، ملائکه آسمان و زمین و فرشته غضب و رحمت او را لعنت می کنند تا وقتی که به منزل باز گردد.» (مکارم الاخلاق فی حق الزوج علی المرة ص 214)

امام باقر (ع) فرمود: « به راستی که خداوند بر زنان و مردان جهاد را واجب دانسته است، اما جهاد مردان آن است که (برای حفظ حریم دین و مملکت) مال و خون خود را بذل کنند، تا این که در راه خدا کشته شوند و اما جهاد زن، آن است که در مقابل دشواری های زندگی شوهرش صبر کند. »

و نیز فرمودند: « جهاد زن مواظبت و مراقبت و نگهداری شوهر است.» (مکارم الاخلاق).

حضرت پیغمبر (ص) فرمود: هر زنی که برای شوهرش تا هفت روز خدمت کند، خداوند هفت در جهنم را به روی او می بندد و هشت در بهشت را به روی او می گشاید تا از هر دری که می خواهد وارد شود.» ( ارشاد القلوب دیلمی ص 291).

رسول خدا فرمود: هر زنی که شوهرش را با زبان اذیت کند، از او هیچ توبه، فدیه و حسنه ای قبول نمی شود تا این که شوهر از حق او راضی شود، اگر چه روزها را روزه بدارد و شب ها را در عبادت باشد، بنده ها آزاد کند و اسب های نیکو در راه خدا برای جهاد بدهد، پس او اول کسی است که وارد آتش می شود و هم چنین اگر مردی نسبت به زنش، ظالم و ناسازگار باشد و او را اذیت کند.» ( مکارم الاخلاق)

از احادیث فوق می توان به این حقیقت دست یافت که اسلام رعایت حقوق همسران را بر یکدیگر بی جهت واجب نگردانیده و هیچ گاه نخواسته به نفع زن یا به نفع مرد و علیه یکی از آن دو قانونی وضع نماید. اسلام در قوانین خود و حقوقی را بر زن و مرد تعیین نمود. همواره سعادت مرد و زن و فرزندانی را باید در دامان آن ها پرورش یابند و بالاخره سعادت جامعه بشریت را در نظر گرفته است.